بررسی روند تغییرات غلظت آمونیم و نیترات در نیمرخ خاک، در سه نوع تناوب‌زراعی

چکیدهحدود 30 تا 50 درصد از کودهای نیتروژنی مصرفی، در خاک از دست رفته و به آب‌های زیر‌زمینی منتقل می-شوند که سبب آلودگی محیط زیست و ایجاد عوارض گوناگونی در انسان می‌شود. یکی از عواملی که بر میزان تحرک نیتروژن در خاک تاثیر دارد تناوب‌زراعی است. به منظور بررسی تاثیر سه نوع تناوب‌زراعی عمده در استان خوزستان، بر حرکت شکل‌های معدنی نیتروژن (آمونیم و نیترات)، آزمایشی با استفاده از طرح آماری اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. نوع تناوب‌زراعی به عنوان عامل اصلی در نظر گرفته شد و عمق خاک و زمان نمونه‌برداری عامل‌های فرعی در نظر گرفته شدند. نمونه‌های خاک پس از هر نوبت آبیاری یا بارندگی از سه عمق 30-0، 60-30 و 90-60 سانتی‌متر تهیه شدند. غلظت نیتروژن کل، نیترات و آمونیم در نمونه‌های خاک اندازه‌گیری گردید. نتایج نشان داد که سه تناوب‌زراعی مورد نظر، از نظر غلظت نیترات خاک اختلاف معنی‌داری با یکدیگر داشتند. غلظت نیترات خاک در تناوب‌زراعی گندم-ذرت (59/26 میلیگرم بر کیلوگرم) به طور معنی‌داری از دو تناوب دیگر بیشتر بود در حالی که تناوب گندم-برنج کمترین غلظت نیترات (38/6 میلیگرم بر کیلوگرم) را داشت. نوع تناوب‌زراعی بر غلظت آمونیم خاک تاثیری نداشت. مقایسه غلظت نیترات و آمونیم در زمان‌ها و عمق‌های مختلف نشان داد که در هر سه تناوب‌زراعی غلظت آمونیم نسبت به نیترات بسیار کم بود.